Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho biết, trong tháng 2/2018 đã không có bất kỳ xe ôtô nguyên chiếc nào được nhập khẩu từ các nước nội khối ASEAN.
Nếu chỉ nhìn thuần túy vào các con số thì đây là một hiện tượng lạ. Bởi trong khoảng 2 năm trở lại đây, ôtô nguyên chiếc nhập khẩu (CBU) từ các nước khu vực Đông Nam Á tăng liên tục vào thống trị thị trường ôtô CBU khi xét về lượng.
Tuy nhiên, sự im ắng của ôtô xuất xứ ASEAN trong tháng 2/2018 lại hoàn toàn dễ hiểu trong bối cảnh hiện nay.
Kể từ ngày 1/1/2018, Nghị định 116 của Chính phủ bắt đầu có hiệu lực thi hành. Theo Nghị định 116 và Thông tư 03 của Bộ Giao thông Vận tải hướng dẫn thực hiện Nghị định 116, để có thể nhập khẩu ôtô CBU, các doanh nghiệp phải đáp ứng đầy đủ các thủ tục và yêu cầu về hạ tầng nhà xưởng, dịch vụ… Trong đó, đáng chú ý nhất là quy định về giấy chứng nhận chất lượng kiểu loại ôtô (VTA).
VTA là một rào cản khó khăn đối với các doanh nghiệp nhập khẩu ôtô, tương tự yêu cầu bắt buộc phải có giấy ủy quyền chính hãng từ các nhà sản xuất ôtô nước ngoài trước đây theo Thông tư 20 của Bộ Công Thương.
Sau khi Nghị định 116 có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp ôtô, chủ yếu là các doanh nghiệp nhập khẩu xe từ các nước nội khối ASEAN, đã liên tục “kêu ca” về những khó khăn phải đối mặt.
Trong khi đó, một số doanh nghiệp khác lại tỏ ra bình thản. Đây đa số thuộc nhóm doanh nghiệp nhập khẩu ôtô xuất xứ từ châu Âu như BMW, Volkswagen hay MINI… Các doanh nghiệp này cho biết họ hoàn toàn có thể đáp ứng được các quy định tại Nghị định 116, ngoại trừ khó khăn từ quy định kiểm định ngẫu nhiên theo từng lô xe nhập khẩu.
Đây cũng là lý do giải thích cho thực tế các loại xe ôtô nhập khẩu có xuất xứ ngoài ASEAN vẫn về nước trong tháng 2/2018 dù số lượng hạn chế, trong khi ôtô có xuất xứ ASEAN hoàn toàn vắng bóng.
Từ một góc nhìn khác, hiện tượng vắng bóng ôtô nhập khẩu ASEAN trong tháng 2/2018 được cho là sự im lặng cần thiết để chuẩn bị cho một đợt đổ bộ ào ạt.
Hiện tại, nhiều doanh nghiệp cho biết đã hoàn tất các thủ tục để nhập khẩu ôtô từ Thái Lan và thủ tục để nhập khẩu ôtô từ Indonesia cũng sẽ được chấp thuận trong nay mai. Dự kiến bắt đầu từ tháng 4/2018, các loại ôtô CBU có xuất xứ ASEAN sẽ dồn dập đổ về thị trường Việt Nam. Trước đó, ngay từ đầu tháng 3/2018, Honda đã “mở màn” sớm cho cuộc đổ bộ của ôtô ASEAN bằng lô hơn 2.000 chiếc nhập khẩu theo thuế suất 0%.
Báo cáo của Tổng cục Hải quan cũng cho thấy một hiện tượng lạ khác. Đó là ngoài sự im ắng của ôtô xuất xứ Thái Lan và Indonesia, tháng 2/2018 cũng chứng kiến sự thiếu vắng của các loại ôtô nhập khẩu từ một số nước khá như Ấn Độ, Canada và Pháp. Trước đây, Việt Nam thường nhập khẩu mặt hàng ôtô CBU từ 12 nước và vùng lãnh thổ khác nhau. Trong tháng 2/2018, danh sách chỉ còn 7 nước và vùng lãnh thổ.
